Stronie

Wieś Stronie powstała prawdopodobnie na początku XIV wieku. Najstarszy dokument wspominający Stronie podaje datę 1313r. Inny dokument, który można przyjąć za akt lokacyjny wsi wydany został w 1525r. Nazwa "Stronie" , prawdopodobnie określała obraz lasów i moczarów z niewielką osadą.
Właściwa rozbudowa wsi rozpoczyna się w/w dokumentem przez właściciela posiadłości, kierującego się zwiększeniem swych zysków. Wtedy przypuszczalnie powstała również osada Dobra Woda przylegała do lasu zwanego dzisiaj Dąbrową, a należącą później i obecnie do Stronią jako przysiółek.
(Kodeks Małopolski T. 2 str. 229)
Dokument ten mówi, że dziedzic Pribko z Sabonia nadał Dąbrowę niejakiemu Marcinowi i jego potomkom w celu osadzenia jej na prawie niemieckim, dając osadnikom 18 lat wolnizny, po upływie której każdy z kmieci obowiązany był płacić 18 groszy czynszu w dzień św. Marcina (11.XI). Poza tym kmiecie mieli obowiązek 1/2 ćwiartki owsa i kurę na Boża Narodzenie, na Wielkanoc, zaś 100 jaj, 1 jagnię, 6 serów, ale to zbiorowo. Teren tej Dąbrowy pod osadę liczył 8 łanów frankońskich (ok. 550 morgów).
Wnioskując z tego dokumentu i następnych można stwierdzić, że na tym terenie powstała Dobra Woda i Zagórów (zwany Zagorow), występujące po raz pierwszy w późniejszych dokumentach jako odrębne wsie względnie przysiółki Stronią. (Kodeks Małopolski T.2 Nr 590 str.256-260).

O Zagórowie mamy wspomniane po raz pierwszy w dokumencie z 1557 r., w którym opatka SS Klarysek Konstancja nadaje sołectwo w Długołęce Janowi i Wielisławow. Stąd wiemy, że Zagórow zwany także Zagorowiem należał do parafi w Przyszowej i był wsią (niedługo) klasztorną.
Zagórów utrzymał się jako odrębna wieś do czasu powstania gmin zbiorowych w 193.. .r. (Kodeks Małopolski T.3 Nr 714 s. 108). Dobra Woda szybko została wchłonięta w wieś Stronie, bo w drugiej połowie XV wieku istnieje jeszcze jako wieś klasztorna, a w 1629 już jest złączona ze Stroniem. (Mapa Dziwika- Sądecczyzna w II połowie XV w. oraz Rocznik poborów z 1629r.)
Wolica natomiast utrzymuje się dosyć długo jako odrębna wieś, bo w 1629r. jeszcze jako wieś należy do parafii Podegrodzie, a w 1890r. jest przysiółkiem Stronią w Parafii Przyszowa. (Słownik geograficzny Królestwa Polskiego T. XI. s.406).
A oto treść niektórych dokumentów dotyczących Stronią. 25.XI.1599r. Mikołaj Omleta z Kaminki wszystkie swoje wsie: Stronie, Zagorow, Dobrą Wodę z pełnym prawem własności i przyległościami za 155 grzywien i za konia wartości 50 grzywien łącznie z prawem patronatu nad kościołem w Przyszowej, sprzedał Mikołajowi i Derestawowi bratu swojemu z Adamowej Woli. (Starodawne prawa polskie... .T.2 Nr 546 s. °8).
4.II.1400r. Mikołaj i Deresław z Woli Adamowej całą wieś swoją Stronie z dwoma przysiółkami: Zagorowem i Dobrą Wodą i z prawem patronatu w Przyszowej sprzedali za 200 grzywien groszy praskich Deresławowi i Pławowce. (J.w Nr 565 s. 99). Z dokument6w Nr 751 z 4.II.1401r. i Nr 5494 z 30.VI.
1452 r. dowiadujemy się, że Stronie do początku XV wieku było w ręku rodu Jastrzębców, a później Gabońskich - herbu Janina. W 1520r. Stronie ma wiele więcej niż pięć sadzawek (sadzawki rybne), (Białkowski.- "Ziemia Sądecka lub Sandecka" s. 104.
W 1581 r). Stronie w parafii Podegrodzie było własnością Sebastiana Strońskiego i miało 5 połłanki kmiece, 4 zagrody z rolą, 4 zagrody bez roli. Wolica zaś dzielili się na trzy części: na Wolę Strońską-Stanisława Rogowskiego i Sebastiana Strońskiego oraz na Wolę Królewską dzierżawioną przez Sariusza. (Pawiński-Małopolska str.128).
W II połowie XV wieku Długosz pisze, że Stronie w parafii Podegrodzie, której dziedzicem jest Jan Stroński herbu Janina- są w niej łany kmiece, z których płacą dziesięcinę konopną i snopową biskupstwu krakowskiemu. Jest tam jeden folwark rycerski, z którego pól dziesięcina oddawana jest kościołowi i plebanowi z Przyszowej, a jej wartość wynosi 4 grzywny (to odnosi się do folwarku w Wolicy) (Liber Beneficionum T.2 s.301). Wartość dziesięciny z łanów kmiecych wynosi 6 grzywien. (L.B. -r.1. s* 551)-
Z powyższego wynika, że łanów kmiecych było w Stroniu z Wolicą 6 a folwark miał 4 łany kmiece, gdyż wówczas dziesięcina wynosiła 1 grzywnę z łanu.
W 1629 r. Stronie w parafii Podegrodzie 1 i 1/2 łanów kmiecych opodatkowanych, 4 zagrody z rolą i 4 zagrody bez roli, komorników nie było, rzemieślników też nie było, był jeden młyn z roczną dzierżawą. Wpłata poborów dnia 25.IV.1o28 r. wynosiła 12 f l.,28 gr...

Wolica.
Część I należąca do spadkobierców A. Strońskiego wynosiła 1 łan kmiecy, miała 1 koło młyńskie o dorocznym czynszu. Pobór łączny płacił 23,04 G r y g i e l W a j d a (ten sam co za Stronią w kwocie 5 fl. 18gr.
Część II należąca do Sebastiana Wielogłowskiego nie ma łanów kmiecych, a sam płacił 9 maja 5 fl,08gr. Z Zagorowia właściciel Sebastian Wielogłowski płacił 6 fl.(Rocznik poborów 1629).
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich T.XI s. 406 podaje w 1890r., że Stronie leży na lewym brzegu Słomki i należy do niego Wolica. Całość wtedy jest w parafii Przyszowa. Zbudowana jest wieś na równinie 458 m.npm. ma zabudowania rozrzucone, składa się z 90 domów (70 w Stroniu, 14 w Woilcy a 6 na obszarze dworskim) i ma 591 mieszkańców, 577 wyznania rzymsko- katolickiego i 14 Izraelitów. Większa posiadłość Marszałkowiczów ma 244 role, 18 łąk, 100 pastwisk, 150 morgów lasu, posiadłości mniejsze mają 395 roli, 54 łąk, 90 morgów pastwisk. (Dwór Marszałkowiczow został zlikwidowany, gdyż rozprzedali ziemię wszystką do roku 1928). (Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich T. XI s. 406).
Kilkakrotnie w IIX wieku tutejszą okolicę nawiedzała cholera. W 1355 r. z licznymi ofiarami. W labach 1851, 1356,1849 i 1370 roku z małymi stratami. Stąd w Stroniu był cmentarz choleryczny w Szachfcach (między kasztanem a świerkiem). Na tym miejscu znajduje się obecnie krzyż. (Libea memorabilum parafii Przyszowa).