Stronie
Wieś Stronie powstała prawdopodobnie na początku XIV wieku. Najstarszy dokument wspominający Stronie podaje datę 1313r. Inny dokument, który można przyjąć za akt lokacyjny wsi wydany został w 1525r. Nazwa "Stronie" , prawdopodobnie określała obraz lasów i moczarów z niewielką osadą.
Właściwa rozbudowa wsi rozpoczyna się w/w dokumentem przez właściciela posiadłości, kierującego się zwiększeniem swych zysków. Wtedy przypuszczalnie powstała również osada Dobra Woda przylegała do lasu zwanego dzisiaj Dąbrową, a należącą później i obecnie do Stronią jako przysiółek.
(Kodeks Małopolski T. 2 str. 229)
Dokument ten mówi, że dziedzic Pribko z Sabonia nadał Dąbrowę niejakiemu Marcinowi i jego potomkom w celu osadzenia jej na prawie niemieckim, dając osadnikom 18 lat wolnizny, po upływie której każdy z kmieci obowiązany był płacić 18 groszy czynszu w dzień św. Marcina (11.XI). Poza tym kmiecie mieli obowiązek 1/2 ćwiartki owsa i kurę na Boża Narodzenie, na Wielkanoc, zaś 100 jaj, 1 jagnię, 6 serów, ale to zbiorowo. Teren tej Dąbrowy pod osadę liczył 8 łanów frankońskich (ok. 550 morgów).
Wnioskując z tego dokumentu i następnych można stwierdzić, że na tym terenie powstała Dobra Woda i Zagórów (zwany Zagorow), występujące po raz pierwszy w późniejszych dokumentach jako odrębne wsie względnie przysiółki Stronią. (Kodeks Małopolski T.2 Nr 590 str.256-260).
O Zagórowie mamy wspomniane po raz pierwszy w dokumencie z 1557 r., w którym opatka SS Klarysek Konstancja nadaje sołectwo w Długołęce Janowi i Wielisławow. Stąd wiemy, że Zagórow zwany także Zagorowiem należał do parafi w Przyszowej i był wsią (niedługo) klasztorną.
Zagórów utrzymał się jako odrębna wieś do czasu powstania gmin zbiorowych w 193.. .r. (Kodeks Małopolski T.3 Nr 714 s. 108). Dobra Woda szybko została wchłonięta w wieś Stronie, bo w drugiej połowie XV wieku istnieje jeszcze jako wieś klasztorna, a w 1629 już jest złączona ze Stroniem. (Mapa Dziwika- Sądecczyzna w II połowie XV w. oraz Rocznik poborów z 1629r.)
Wolica natomiast utrzymuje się dosyć długo jako odrębna wieś, bo w 1629r. jeszcze jako wieś należy do parafii Podegrodzie, a w 1890r. jest przysiółkiem Stronią w Parafii Przyszowa. (Słownik geograficzny Królestwa Polskiego T. XI. s.406).
A oto treść niektórych dokumentów dotyczących Stronią. 25.XI.1599r. Mikołaj Omleta z Kaminki wszystkie swoje wsie: Stronie, Zagorow, Dobrą Wodę z pełnym prawem własności i przyległościami za 155 grzywien i za konia wartości 50 grzywien łącznie z prawem patronatu nad kościołem w Przyszowej, sprzedał Mikołajowi i Derestawowi bratu swojemu z Adamowej Woli. (Starodawne prawa polskie... .T.2 Nr 546 s. °8).
4.II.1400r. Mikołaj i Deresław z Woli Adamowej całą wieś swoją Stronie z dwoma przysiółkami: Zagorowem i Dobrą Wodą i z prawem patronatu w Przyszowej sprzedali za 200 grzywien groszy praskich Deresławowi i Pławowce. (J.w Nr 565 s. 99). Z dokument6w Nr 751 z 4.II.1401r. i Nr 5494 z 30.VI.
1452 r. dowiadujemy się, że Stronie do początku XV wieku było w ręku rodu Jastrzębców, a później Gabońskich - herbu Janina. W 1520r. Stronie ma wiele więcej niż pięć sadzawek (sadzawki rybne), (Białkowski.- "Ziemia Sądecka lub Sandecka" s. 104.
W 1581 r). Stronie w parafii Podegrodzie było własnością Sebastiana Strońskiego i miało 5 połłanki kmiece, 4 zagrody z rolą, 4 zagrody bez roli. Wolica zaś dzielili się na trzy części: na Wolę Strońską-Stanisława Rogowskiego i Sebastiana Strońskiego oraz na Wolę Królewską dzierżawioną przez Sariusza. (Pawiński-Małopolska str.128).
W II połowie XV wieku Długosz pisze, że Stronie w parafii Podegrodzie, której dziedzicem jest Jan Stroński herbu Janina- są w niej łany kmiece, z których płacą dziesięcinę konopną i snopową biskupstwu krakowskiemu. Jest tam jeden folwark rycerski, z którego pól dziesięcina oddawana jest kościołowi i plebanowi z Przyszowej, a jej wartość wynosi 4 grzywny (to odnosi się do folwarku w Wolicy) (Liber Beneficionum T.2 s.301). Wartość dziesięciny z łanów kmiecych wynosi 6 grzywien. (L.B. -r.1. s* 551)-
Z powyższego wynika, że łanów kmiecych było w Stroniu z Wolicą
W 1629 r. Stronie w parafii Podegrodzie 1 i 1/2 łanów kmiecych opodatkowanych, 4 zagrody z rolą i 4 zagrody bez roli, komorników nie było, rzemieślników też nie było, był jeden młyn z roczną dzierżawą. Wpłata poborów dnia 25.IV.1o28 r. wynosiła
Wolica.
Część I należąca do spadkobierców A. Strońskiego wynosiła 1 łan kmiecy, miała 1 koło młyńskie o dorocznym czynszu. Pobór łączny płacił
Część II należąca do Sebastiana Wielogłowskiego nie ma łanów kmiecych, a sam płacił 9 maja 5 fl,08gr. Z Zagorowia właściciel Sebastian Wielogłowski płacił 6 fl.(Rocznik poborów 1629).
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich T.XI s. 406 podaje w 1890r., że Stronie leży na lewym brzegu Słomki i należy do niego Wolica. Całość wtedy jest w parafii Przyszowa. Zbudowana jest wieś na równinie
Kilkakrotnie w IIX wieku tutejszą okolicę nawiedzała cholera. W 1355 r. z licznymi ofiarami. W labach 1851, 1356,1849 i 1370 roku z małymi stratami. Stąd w Stroniu był cmentarz choleryczny w Szachfcach (między kasztanem a świerkiem). Na tym miejscu znajduje się obecnie krzyż. (Libea memorabilum parafii Przyszowa).
Informator gminny
